| dnw on Fri, 19 Oct 2001 12:43:01 +0200 (CEST) |
[Date Prev] [Date Next] [Thread Prev] [Thread Next] [Date Index] [Thread Index]
| [Nettime-nl] DNW nieuwsbrief, nr 7: Het ei van De Soto |
== Dit is de onregelmatig verzonden elektronische nieuwsbrief == == van de redactie van het VPRO televisieprogramma DNW. == ========= deze week: * 'Het Ei van De Soto', a.s. maandag om half negen op Net 3 * DNW wint de Dick Scherpenzeel Persprijs * Minister Herfkens wil "handelskansen voor armen" ========== == 11 SEPTEMBER, ARMOEDE EN EEN MOGELIJKE OPLOSSING == Onze volgende drie uitzendingen gaan over geld: over armoedebestrijding in de derde wereld, over filantropie in de nieuwe wereld en over het dilemma tussen ontwikkelingshulp en ontwikkelingszaken in de vroegere koloniale wereld. De eerste van die reeks, "Het Ei van De Soto", die a.s. maandag om half negen wordt uitgezonden, is al voor de zomer gedraaid. De andere twee uitzendingen werden gefilmd toen de aanslagen in Amerika plaatsvonden. Na die aanslagen is het onderwerp 'geld' wat naar de achtergrond gedrongen. Scherpslijperij over budgetoverschotten, versneld aflossen van de staatsschuld of een kwart puntje rente meer of minder is even niet aan de orde nu de westerse wereld zich haastig verenigd heeft in een oorlog tegen het terrorisme. Oorlogen kosten nu eenmaal geld, onze economie heeft een optater gehad en er moet vanaf 'ground zero' opnieuw worden opgebouwd. Maar vroeger of later komt er een moment waarop de rekening wordt opgemaakt. We kunnen er van uitgaan dat die rekening voor een flink deel komt te liggen bij de armere landen. Het is pijnlijk om te bedenken dat veel van de mensen die nu met het portret van Bin Laden lopen te zwaaien op langere termijn wel eens zijn belangrijkste slachtoffers zouden kunnen worden. Nu al meldt de Wereldbank dat de terreuracties desastreuze gevolgen dreigen te hebben voor de derde wereld. Geldkranen gaan dicht, het westen is even met iets anders bezig. Vooral de teruggang in onze economische groei zal in de ontwikkelingslanden gevoeld worden. Bedrijven hebben nu zowel economische als psychologische redenen om meer op veilig te spelen en zullen minder over de grens investeren. En ook de recent nog dolenthousiaste particuliere belegger zal lang zo gretig niet meer zijn om zijn spaargeld in een 'emerging market'-fondsje te steken. En dat terwijl buitenlandse directe investeringen (FDI in Wereldbankjargon) voor de ontwikkelingslanden steeds belangrijker waren geworden. Uit rapporten van de WTO en de 'World Bank's World Developments Indicators 1999' blijkt dat de FDI in de ontwikkelingslanden explodeerde van gemiddeld zo'n 2.5 miljard dollar per jaar eind zeventiger jaren naar gemiddeld 80 miljard dollar begin negentiger jaren. Daarna ging het nog harder, in 1997 zou het al om $160 miljard zijn gegaan. Ter vergelijking: in de periode 1990 - 1997 liep voor diezelfde landen het totaal aan ontwikkelingshulp terug van 60 miljard dollar naar ongeveer 40 miljard. We kunnen er gerust vanuit gaan dat in de hallelujaperiode tussen 1997 en 2000 de FDI nog sterker zijn toegenomen en dat de hulp tegelijkertijd verder is afgebouwd. De verwachting is daarom dat de klap in de ontwikkelingslanden groot zal zijn, nu zelfs uit relatief sterkere economie�n als die van Singapore, Taiwan en Zuid-Korea al zeer negatieve berichten komen. We mogen daarom vermoeden dat als gevolg van de aanslagen van 11 september, die een hevige psychologische opdonder waren voor een wereldeconomie die toch al worstelde met een beginnende recessie, de armoede in de wereld substantieel zal toenemen. En armoede is een belangrijke voedingsbodem voor verder geweld. Is er een dokter in de zaal? == UITZENDING: HET EI VAN DE SOTO == De Peruaanse ontwikkelingseconoom Hernando de Soto heeft een medicijn tegen de armoede ontwikkeld. In zijn boek "El Misterio del Capital", een bestseller in zijn eigen land en in vele vertalingen uitgebracht, ook in het Nederlands, doet hij zijn oplossing uit de doeken. (Zie ook onze rubriek Leesvoer op onze website, http://dnw.vpro.nl/leesvoer ). De Soto heeft een simpele boodschap. De economische praktijk is gebaseerd op vertrouwen en garanties, op een juridisch fundament dus. Als eigendom juridisch is vastgelegd is er sprake van een gegarandeerde onderliggende waarde die het mogelijk maakt dat mensen ten opzichte van elkaar zekere risico's nemen en dus gaan ondernemen. En dat is nu juist wat er ontbreekt in de meeste ontwikkelingslanden: juridisch gegarandeerde onderliggende waarde. Honderden miljoenen arme boeren werken op land dat in alle opzichten hun eigendom is, behalve juridisch. Iedereen weet welk land van wie is: de boer zelf, de buren, de waakhonden, het stamhoofd of de burgemeester, de dieven en zelfs de politie. Maar er is geen akte, er is geen vorm van eigendom die in een kapitalistisch systeem waarde vertegenwoordigt. En dat betekent dat die boer niet naar de bank kan om te lenen om bijvoorbeeld na een misoogst nieuw zaad te kopen, of dat hij zijn grond niet kan verkopen om een of andere onderneming op te zetten, een handeltje in zaad bijvoorbeeld. De achterliggende bedragen zijn niet mals. E�n van de vele overheden die De Soto heeft gevraagd te adviseren, de Egyptische, weet nu bijvoorbeeld dat alle eigendom in het land die niet juridisch geformaliseerd is, een waarde en dus een potentieel van ruim 240 miljard dollar vertegenwoordigt. Ter overdenking: het is zes keer de waarde van alle spaargelden en termijndeposito's ondergebracht bij Egyptische banken, en dertig keer de marktwaarde van de 746 bedrijven die aan de beurs van Ca�ro staan genoteerd. De totale waarde van het dode kapitaal in de verzamelde derde wereldlanden bedraagt volgens De Soto maar liefst 9300 miljard dollar. Denkt u eens in wat die armen daarmee zouden kunnen doen. Het ei van De Soto dus? Of zit er ook nog een adder onder het gras? Regisseur IJsbrand van Veelen en redacteur Gijs Meijer Swantee gingen voor DNW naar Peru en onderzochten de werkelijkheid achter de cijfers. Is de toekomst in Peru echt begonnen? == DICK SCHERPENZEEL PERSPRIJS == Uitzendingen als "Het Ei van De Soto" passen in het streven van DNW de gevolgen van het globaliseringsproces in kaart te brengen. Daarvoor krijgt het programma nu de Dick Scherpenzeel Persprijs 2000, ooit ingesteld door de toenmalige Minister van Ontwikkelingssamenwerking Jan Pronk. De prijs gaat naar producties die inzicht geven in ontwikkelingsprocessen in niet-westerse landen of die betrekking hebben op Noord-Zuid-verhoudingen in bredere zin. De prijs wordt DNW met name toegekend vanwege de eerste serie van vier uitzendingen over globalisering, die wij in de herfst van 2000 uitzonden. Informatie over die uitzendingen kunt u natuurlijk nog steeds vinden in ons 'Dossier Globalisering', te vinden op onze website ( http://dnw.vpro.nl/globalisering ). INTERNETDISCUSSIE: HANDELSKANSEN VOOR DE ARMEN De Scherpenzeel Persprijs wordt op 6 november aan DNW uitgereikt door de huidige Minister van Ontwikkelingssamenwerking Herfkens. De Minister staat overigens positief tegenover de idee�n van Hernando de Soto zoals blijkt uit de discussiereeks die haar ministerie is gestart onder het motto "handelskansen voor armen". Vanaf 20 oktober start een internetdiscussie op www.handelskansenvoorarmen.nl , die op 21 november wordt afgerond met een zaaldebat in het Amsterdamse Felix Meritis waarbij de Minister onder meer de degens zal kruisen met Noreena Hertz, de schrijfster van het succesvolle 'The Silent Takeover" die klaar staat om de rol van Naomi Klein als gezicht van het anti-globaliseringsdebat over te nemen. Meer informatie op onze website, http://dnw.vpro.nl Met vriendelijke groet George Brugmans eindredacteur ============================ Voor meer informatie kijk op onze website: http://dnw.vpro.nl *** Reacties zijn altijd welkom. U kunt ze sturen naar: [email protected] *** aan- of afmeldingen voor deze elektronische nieuwsbrief: [email protected] (met respectievelijk subscribe / unsubscribe als subject, de rest van de mail moet leeg blijven) ______________________________________________________ * Verspreid via nettime-nl. Commercieel gebruik niet * toegestaan zonder toestemming. <nettime-nl> is een * open en ongemodereerde mailinglist over net-kritiek. * Meer info, archief & anderstalige edities: * http://www.nettime.org/. * Contact: Menno Grootveld ([email protected]).