[Nettime-nl] Waag/Killer Club: (Software-)Patenten discussieavond, 31 okt as

[Patrice Riemens <patrice@xs4all.nl>]

De Waag/Maatschappij voor Oude en Nieuwe Media organiseert op 31 oktober 
a.s. een paneldiscussie over (software-) patenten. Ik roep iedereen op om 
daar heen te gaan, en daadwerkelijk aan de discussie deel te nemen - en 
die dus niet alleen aan 'het panel' over te laten. Omdat ik zo te zien 
niet erbij zal kunnen zijn, wilde ik u hier alvast een paar overwegingen 
meegeven.

Een discussie over (software-) patenten loopt altijd snel het gevaar, 
hetzij in grote algemeenheden te verzanden, dan wel in miere(n)neukerij - 
excusez le mot - over technische detailpunten te blijven steken, of zelfs 
allebei, op z'n tijd. Over het laatste van de twee gevaren kan ik gelukkig 
kort zijn: de voorzitster zal het terstond en kordaat de kop indrukken!

Het gevaar van de algemeenheid, oftewel het beroep op 'grote principes' 
schuilt daarin dat het vaker dan niet aangewend om een gezonde debat 
erover bij voorbaat te frustreren met argumenten van het type "ja, maar u 
wilt de auteur toch niet het brood uit de mond stoten?" (de welbekende 
censuur-op-het-Internet variant luidt "ja, maar als uw dochter verkracht 
wordt?"). Ik zal mijn betoog dan ook hierop toespitsen.

Ten eerste dient, en met stelligheid, te worden vastgesteld dat het debat 
over (software-) patenten te maken heeft met het handhaven van onze, 
altijd weer bedreigde, fundamentele vrijheden. En in casu de vrijheid van 
kennis en wetenschap. En ten tweede, dat deze discussie zich afspeelt 
tegen de achtergrond van de algemene afbakening (of juist ont-bakening) 
van de markt economie. We moeten wat het laatste betreft ons dan ook 
realiseren dat als het primaat van de markt in alle maatschappelijke 
handelingen wordt aanvaardt (cq als onvermijdelijk wordt geduld), deze 
discussie bij voorbaat zinloos is: economische belangen zullen in alle 
gevallen die er toe doen prevaleren.

Derhalve moet men ook vaststellen dat de huidige discussie over 
(software-) patenten. per definitie over bedrijfsmatige bezitsrechten 
gaat, en nergens anders over. En met name niet over wat gevoelsmatig 
verstaan wordt met begrippen als 'auteursrecht' en 'intellectuele 
eigendom'. Deze twee veelvuldig gebezigde termen zijn door economische, 
politieke en tenslotte juridische ontwikkelingen in de laatste tig jaar 
volkomen uitgekleed en hebben nog alleen maar residueel te maken hebben 
met hetgeen waarvoor ze ooit bedoeld waren -terwijl ze juist die, 
opzettelijk leugenachtige, indruk blijven geven.

In technologie-gebonden activiteiten is 'de auteur' als individuele (of 
collectieve) schepper vrijwel volledig verdwenen. Diens creativiteit, en 
de produkten daarvan, zijn onder allerlei voorwendselen haar/hem ontnomen 
om onvervreemdbaar, volledig bezit te worden van diens (doorgaans 
'corporate') opdrachtgever(s). In ruil wordt z/hijzelf hetzij in 
loondienst (cq -slavernij) gehouden, dan wel afgeschept met een, meestal 
eenmalige, fooi. Het zogenaamde intellectueel eigendom is dan overgegaan 
op entiteiten die absoluut niets met intellectuele schepping te schaften 
hebben - maar wel zich erop voorstaan dat zij, en zij alleen, deze 
mogelijk maken.

Het auteursrecht, dat geacht wordt de auteur te beschermen en te belonen, 
is hiermee een farce geworden - nogmaals, op 'residueele' gevallen na. Het 
begrip 'intellectueel eigendom' zelf, is niet alleen een verkeerde 
benaming, maar ook een kwaadaardige, en wat mij betreft een regelrecht 
bedrog. Voor de Tweede Wereldoorlog had de Engelse econoom Ronald Coase 
(1) het steeds over 'proprietary knowledge' om productie-gebonden kennis 
te omschrijven die bedrijven als hun eigendom koesteren. Deze klip en 
klare taal is natuurlijk al lang verlaten door diegenen die het grote 
bedrijfsleven de rechten en het aanzien van natuurlijke personen willen 
geven terwijl zij diezelfde personen, maar dit keer in de vorm van reel 
bestaande individueen, in hun vrijheden willen beknotten een aan hun 
economische diktaat wensen te onderwerpen.

Deze stemmen zult u op die avond ook horen (althans, dat is te hopen, want 
'de markt' handelt liever dan het spreekt). Aangaande de text van de 
aankondiging van die avond zelf(nettime-nl, 12 oktober), nog een paar 
opmerkingen:

Te stellen dat het belang van (software-)patenten daarin ligt dat zij voor 
IT bedrijven in toenemende mate een bron van inkomsten vormen is een wat 
schale aanpak. Men kan namelijk ook praten over andere vormen van 
vergoeding dan via vermarkting sec (verkoop/licentie etc, oftewel 
'arm-length markets'). En dat algemene aanvaarde technologie-standaarden 
hiermee in het gedrang komen is alleen maar een afgeleide resultante van 
de onderhavige (veel grotere) problematiek.

Dat de EPO in de loop van de laatste jaren 30.000 'triviale' patenten 
heeft toegekend, is geen triviale gebeurtenis. Er ligt daar een baaierd 
van, inderdaad 'triviale' (personeelsgebrek bv) omstandigheden aan ten 
grondslag, alsmede een aantal die het daglicht beslist schuwen ("never 
attribute to cluelessness what very probably stems from bad faith"). Dit 
gaat onherroepelijk er toe leiden dat in het commercieele recht exact 
dezelfde situatie wordt geschapen als in toenemende mate het geval is in 
het strafrecht: alles en iedereen is voortdurend in overtreding, en totale 
willekeur (van de sterkste) is de mate van het vervolgingsbeleid.

In dit licht zijn de handelingen van de W3C bepaald niet onschuldig te 
noemen (zie boven). Of het moet zo zijn dat de leiding ervan in hevige 
mate aan de contemporaine conformisme ziekte, oftewel 'TINA' (There Is No 
Alternative) lijdt. Maar een en ander goedpraten onder de mom dat 
"bedrijven die nieuwe technologie ontwikkelen of dat hebben gedaan, geld 
mogen gaan vragen als deze technologie als W3C-standaard gebruikt wordt 
door andere bedrijven" is natuurlijk een gotspe t.a.v. de veel 
gewichtigere principes die daarmee 'even' opzij gezet worden. Afgezien van 
het feit dat het woord 'gratis' in die context mij sterk doet denken aan 
de constructie 'gratis OV-jaarkaart voor beursstudenten'.

Al met al zult u uw hart kunnen ophalen aan een debat die over issues 'met 
cojones' gaat. Maar dan moet u wel mee doen, anders wordt het weer een 
slappe polder avond, waar iedereen het allemaal best wel interessant maar 
ook machtig ingewikkeld vindt.

"Fear Not, Live Free" (John Perry Barlow) 
en wat ons betreft: go for the kill! (het is KillerClub avond, after all)

Cheers,
Patrice & Diiiino!

(1) http://www.nobel.se/economics/laureates/1991/coase-autobio.html




______________________________________________________
* Verspreid via nettime-nl. Commercieel gebruik niet
* toegestaan zonder toestemming. <nettime-nl> is een
* open en ongemodereerde mailinglist over net-kritiek.
* Meer info, archief & anderstalige edities:
* http://www.nettime.org/.
* Contact: Menno Grootveld (rabotnik@xs4all.nl).