Josephine Bosma on Thu, 9 May 2002 11:40:01 +0200 (CEST)


[Date Prev] [Date Next] [Thread Prev] [Thread Next] [Date Index] [Thread Index]

[Nettime-nl] [Fwd: [imc-nl] stukje in ravage over indymedia]
--- Begin Message --- 


   De jacht op links

   In april waren er een aantal interessante Internet zaken, die een
   vraag gemeen hadden: wie bepaalt er wat er mag op Internet - en kan de
   rechter bepaalde informatie, of het linken ernaar, zomaar verbieden?
   Essentiele kwesties dus, als je bedenkt dat het wereldwijde web
   bestaan bij de gratie van verbindingen die mensen leggen met elkaars
   pagina's.

   Deutsche Bahn versus Xs4all.nl

   Eerst kreeg internet-provider Xs4all een sommatie van de Duitse
   spoorwegen, de Deutsche Bahn (DB) met het dringend verzoek twee met
   name genoemde pagina's te blokkeren.

   Het ging om pagina's met stukken waarin staat hoe je treinen kan laten
   ontsporen. Die artikelen waren verschenen in 1997 en 1998 in het blad
   Radikal, en ze stonden ook al sinds die tijd op de site van een
   abonnee van Xs4all genaamd `tank'. Hij zette sinds 1995 een aantal
   nummers van Radikal online omdat het blad in Duitsland verboden was en
   de makers ervan al jaren problemen hadden met de Duitse justitie (al
   in 1983 vluchtten twee redaktie-leden naar Nederland en vroegen hier,
   met succes, politiek asiel aan).

   Het is niet voor het eerst dat onze Oosterburen problemen maken over
   deze site.

   In 1997, twee jaar nadat het eerste nummer online was gezet, probeerde
   justitie daar grote Duitse providers te dwingen de bewuste site
   ontoegankelijk te maken voor hun abonnees. Voor Xs4all was dat een
   uitdaging om uit te proberen hoe je zo'n blokkade technisch kon
   omzeilen - een makkie bleek, dus dat duurde niet lang. In Duitsland
   kreeg de vice-voorzitter van de PDS in Berlijn Angela Marquardt, een
   huiszoeking en een rechtszaak die uiteindelijk leidde tot een
   veroordeling, omdat ze een link naar de Nederlandse tank/Radikal site
   op haar home-page had. De vervolging van mensen die in Duitsland met
   het blad te maken zouden hebben staat de laatste jaren op een laag
   pitje.

   Tot op maandag 8 april j.l. die sommatie op de mat viel. Xs4all
   nodigde de Deutsch Bahn uit om -volgens de vaste klachtenprocedure-
   aan te geven waarom ze dachten dat er op die pagina's `onrechtmatige
   informatie' stond. Er kwam geen antwoord, maar per omgaande een
   dagvaarding voor een kort geding op een wel heel korte termijn: de
   dagvaarding kwam op donderdag rond het middaguur, de rechtszaak was
   meteen maandagochtend om half tien.

   De rechter erkende het spoedeisend belang van de Duitse Spoorwegen, en
   nam voetstoots aan dat de DB het bestaan van de sites pas net hadden
   ontdekt. Dat is niet echt waarschijnlijk als je weet dat ze al jaren
   last hebben van sabotage aan het spoor, bijvoorbeeld als onderdeel van
   het verzet tegen de Castor-transporten van nucleair afval. De Duitse
   binnenlandse veiligheidsdienst, de Verfassungsschutz, noemt de
   artikelen en de tank/radikal site al sinds hun verschijning in haar
   jaaroverzichten. Het lijkt er meer op dat de stappen van de DB passen
   in de al jaren voordurende Duitse kruistocht tegen het blad Radikal en
   haar digitale erflaters.

   De Amsterdamse rechter oordeelde op 15 april j.l. dat de twee bewuste
   stukken inderdaad onrechtmatig waren, omdat ze de spoorwegen schade op
   kunnen leveren. Xs4all moest de pagina's blokkeren op straffe van een
   dwangsom van 10.000 euro per dag. Geen kattepis. En Xs4all moet ook de
   naam van de beheerder van de site uitleveren aan de DB. Dat kan dus
   nog een staartje krijgen.

   Xs4all gaat overigens wel in hoger beroep tegen deze voor Nederlandse
   begrippen uitzonderlijke uitspraak. Woordvoerder van Xs4all Sjoera
   Nas: "Op de eerste plaats willen we duidelijkheid krijgen hoe
   providers moeten omgaan met klachten over (vermeend) illegaal
   materiaal. Dit vonnis biedt daartoe geen aanknopingspunten.
   Integendeel. De tweede reden is ook principieel. In Nederland is de
   wetgever er altijd van uitgegaan dat online zaken op gelijke wijze
   moeten worden behandeld als offline zaken. Deze uitspraak wijst op een
   tendens om online zaken veel strenger aan te pakken, en dat kan hele
   kwalijke gevolgen hebben voor de vrijheid van meningsuiting. Zeker als
   je denkt aan journalistiek die zich louter nog online afspeelt, die
   geen papieren equivalent meer heeft. Het papieren tijdschrift Radikal
   is in Nederland nooit verboden geweest, de online variant is nu ineens
   onrechtmatig verklaard, omdat het via internet toegankelijk is.
   Tenslotte verzetten wij ons tegen het feit dat we de adresgegevens van
   de klant (tank) moeten verstrekken, nadat het gewraakte materiaal al
   is geblokkeerd. Het verstrekken van de persoonsgegevens vinden wij
   disproportioneel en in strijd met de geheimhoudingsbelangen die wij
   als provider te eerbiedigen hebben."

   Uiteindelijk zijn de bewuste pagina's op de Radikal site vervangen
   door het vonnis van de rechter. Maar daarmee waren de pagina's nog
   niet verdwenen van Internet.

   Op jacht naar links

   Zoekmachines hebben tegenwoordig als extra mogelijkheid dat je in hun
   archieven kunt zoeken naar pagina's die een tijdje geleden nog op het
   net stonden, maar nu om wat voor reden dan ook verdwenen zijn. Je
   voelt `m al. Een dag na de gewonnen zaak tegen Xs4all kregen de
   populaire zoekmachines als Google, Yahoo en AltaVista ook een brief
   van Deutsche Bahn, met het dringende verzoek links naar de
   Radikal-pagina's te verwijderen - ook uit hun `cache' zoals dat heet.
   Dat hebben ze gedaan zonder het op een rechtszaak aan te laten komen.

   Maar dan ben je nog niet klaar... Pogingen om iets te verbieden op
   internet hebben vaak het tegenovergestelde effect. Destijds, met de
   pogingen tot blokkade van de tank/radikal site via de Duitse
   providers, zijn er overal ter wereld allerlei zogenaamde `mirrors',
   exacte kopien van de site op het Net gezet. En nu, met alle
   publiciteit rond de Xs4all-zaak, gebeurt dat weer. En dat zit de
   Deutsche Bahn niet lekker.

   Als eerste (en tot nu toe als enige) is Indymedia.nl, de Nederlandse
   versie van het wereldwijde netwerk van alternatieve nieuwssites,
   gesommeerd om een lijst met links naar die mirrors te verwijderen.

   Een bijzonder aspect aan deze zaak is, dat het gaat om een toevoeging
   van een lezer aan berichtgeving van de nieuwssite over de rechtszaak
   tegen Xs4all.

   Indymedia is niet overstag gegaan, en heeft de links laten staan omdat
   het zo'n principiele zaak is. "Toegeven aan het verzoek zou betekenen
   dat de basis voor het Internet, het linken van pagina's, in gevaar
   komt", zegt Jaap van Indymedia. Daarnaast is het concept van `open
   publishing' - waarbij iedereen commentaar en aanvullingen op het
   nieuws kan leveren - essentieel voor Indymedia. "En bovendien", zegt
   Jaap, "als je gaat censureren op links naar bronnen buiten Indymedia
   die een aanvulling zijn op het nieuws, dan is de persvrijheid in zijn
   algemeenheid in het geding".Als reaktie op de weigering stuurde de
   advocaat van de Duitse Spoorwegen een concept dagvaarding - de zaak
   dient nu naar alle waarschijnlijkheid op 4 juni a.s.

   (Voor de fijnproevers nog een juridisch detail: de links op het
   betreffende lijstje leiden niet rechtsstreeks naar de nu betwiste
   spoorweg-artikelen. Je komt eerst op de beginpagina van de
   tank/radikal site, vervolgens moet je klikken op het nummer van het
   blad dat je wilt zien, dan kom je op een pagina waar met enige moeite
   een inhoudsopgave van dat nummer te vinden is, en als je dan weet hoe
   het betreffende betwiste stuk heet, dan kun je het eindelijk gaan
   lezen.

   Het feit dat het geen direkte link -oftewel `dieplink'- is, kan van
   belang zijn voor een eventuele rechtszaak. Direct linken naar
   onrechtmatig materiaal is namelijk verboden volgens de jurisprudentie
   in een zaak tussen Karin Spaink en de Scientology kerk. Over twee of
   drie linken verderop is nog geen uitspraak. Het zou tamelijk
   verstrekkend zijn, als dat verboden zou worden.)

   Voor zover bekend hebben geen van de andere online magazines die over
   de Xs4all zaak geschreven hebben (zoals Webwereld, PlanetMultimedia en
   de webversie van NRC Handelsblad), een brief gekregen van de
   spoorwegen. Ook elders, bij Slashdot, Tweakers en bij Politechbot,
   staan links naar de lijst met mirrors - zonder problemen.

   Iets heel anders

   De aktiegroep A SEED Europe kreeg ongeveer tegelijkertijd een
   dreigbrief van een bedrijf. Het ging hier om EyeforEnergy, het bedrijf
   dat onlangs de conferentie organiseerde waar bedrijven konden
   kwartetten met hun toegestane hoeveelheden klimaatsbedreigende
   uitstootgassen, of "onderhandelen over emissie-rechten" in
   klimaatconferentie-taal. Die conferentie vond in februari van dit jaar
   plaats in het Okura-hotel in Amsterdam en werd verstoord door een
   losvaste gelegenheidscoalitie van groene aktievoerders, onder de naam
   Amsterdamse Radicale Klimaatactivisten (ARK). Aseed deed op haar
   website ([1]www.aseed.net) een verslag van die bezetting en
   illustreerde dat met het logo van de organisator van het congres,
   EyeforEnergy. Als je daar met je muis overheen ging veranderde de
   tekst van het logo in EyeforMoney - en dat vonden ze bij die club niet
   leuk.

   Aseed en ook hun provider Antenna werden overspoeld met mailtjes en
   telefoontjes met het dringende verzoek dit logo te verwijderen. Eerst
   ging het om hun eigen logo, en even later om het logo met de
   veranderde tekst, want daarmee werd volgens hun het merkenrecht
   geschonden. Aseed ging bij andere clubs te rade en kreeg nogal
   tegenstrijdige adviezen. Anton van Aseed: "Greenpeace krijgt veel
   vaker van dit soort dreigbrieven, omdat er regelmatig pamfletten of
   andere teksten op de sites staan waarin grapjes worden uitgehaald met
   logo's. Greenpeace reageert nooit op dat soort brieven, en bijna
   altijd blijft het bij dreigementen." Andersom kijkt Greenpeace wel uit
   om te happen als iemand iets met hun logo uithaalt. Andere organisatie
   adviseerden om wel voorzichtig te zijn, en Antenna, de provider van
   Aseed had geen zin in en geen geld voor een rechtszaak.

   Als juridische tussenoplossing heeft Aseed op hun eigen site even de
   kopie van het logo vervangen door een link naar een plaatje op de site
   van EyeforEnergy zelf. Om de copyright/merkenrecht kwestie te omzeilen
   was dat wel een grappige oplossing, maar het werkte slechts totdat
   EyeforEnergy het door had en het plaatje weer weghaalde.

   Nu staat alleen het veranderde logo er nog, en is het stil vanaf het
   EyeforEnergy-front.

   Aseed heeft de hele email-uitwisseling met het bedrijf op de site
   gezet, en dat is interessant materiaal om te lezen. Aseed concludeert
   terecht dat het eigenlijk nergens over gaat. Het was erg
   onwaarschijnlijk dat bezoekers van de Aseed site zich misleidt zouden
   voelen door het logo waar een grapje mee uitgehaald was. Door de ophef
   die er nu ontstaat, genereert EyeforEnergy meer negatieve publiciteit
   over zichzelf dan wanneer ze het gewoon hadden laten zitten. Bovendien
   is het voor Aseed aanleiding eens goed te gaan bekijken met wat voor
   soort club ze eigenlijk van doen hebben.

   Groepen die problemen krijgen met hun site op Internet komen voor
   advies vroeg of laat bij Bits of Freedom (BOF) terecht, de Nederlandse
   belangenvereniging voor burgerrechten en privacy op Internet.

   "Er is veel onduidelijkheid over wat wel en niet kan op internet",
   zegt Maurice Wessling van BOF, "Dat komt vooral omdat de
   ontwikkelingen zo snel gaan en wetgeving nu eenmaal altijd
   achterloopt. En bestaande, vaak tegenstrijdige, jurispudentie is vaak
   niet eenvoudig te begrijpen en te duiden. Bovendien verschilt de
   wetgeving per land, terwijl het medium grensoverschrijdend is."

   Op een internetconferentie vorige maand in San Fransisco raakte
   Maurice Wessling geinspireerd door de on line net.activisme -
   handleiding die de Electronic Frontier Foundation (EFF) heeft gemaakt.
   Daarin staan adviezen over wat er wel en niet mag op het internet -
   alles aan de hand van real life case studies. Wat te doen als de
   politie op de stoep staat om gegevens op te vragen? Kun je een
   schadevergoedingsprocedure aan je broek krijgen als je oproept de site
   van een bedrijf te blokkeren (Denial of Service, DoS-attack in jargon)
   - en het lukt? Mag je zomaar de namen, adressen en foto's van
   werknemers van een dierenlaboratorium op het net zetten, of van
   stillen? Hoe kun je in de gaten gehouden worden op Internet?

   Maurice Wessling: "Ken de wet was eigenlijk het devies: voorkomen dat
   mensen in problemen raken doordat ze de gevolgen van wetsovertreding
   niet goed inschatten. En aan de andere kant voorkomen dat gebrek aan
   kennis ertoe leidt dat activisten zich onnodig laten intimideren door
   gedreig met rechtzaken die iedere grond missen."

   Zo'n handleiding is niet zomaar naar de Nederlandse situatie te
   vertalen. In de Verenigde Staten is bijvoorbeeld `parodie' als
   uitzondering op het copyright geregeld, bovendien zijn daar wel veel
   zaken voor de rechter geweest. Bits of Freedom heeft het plan opgevat
   om een handleiding voor eigen bodem samen te stellen - wie nog
   voorbeelden heeft is uitgenodigd ze in te sturen!

   Eveline Lubbers

   buro Jansen & Janssen

   De gekortwiekte Radikal-site

   [2]www.xs4all.nl/~tank/radikal

   Nieuwsberichten en nieuwsoverzicht per maand via:

   [3]http://www.xs4all.nl/nieuws/

   Indymedia:

   De laatste ontwikkelingen over deze zaak zullen te vinden zijn op
   [4]www.indymedia.nl
   De betwiste webpagina is in zijn volle glorie te bewonderen op
   [5]http://www.indymedia.nl/2002/04/3281.shtml
   Financi�le bijdragen t.b.v. de rechtszaak van Indymedia kunnen worden
   gestort op rekening 56.03.59.349 ten name van Stichting SBIP,
   Amsterdam. Daarnaast is elke vorm van juridische expertise bijzonder
   welkom.

   Aseed:

   [6]www.aseed.net

   Amerikaanse Online Activism Training

   [7]http://www.eff.org//Activism/activismtraining.html

   (let op: 2x een dubbele schuine streep!)

   Verzameling Amerikaanse zaken, vooral m.b.t. copyright

   http://www.chillingeffects.org

Referenties

   1. http://www.aseed.net/
   2. http://www.xs4all.nl/~tank/radikal
   3. http://www.xs4all.nl/nieuws/
   4. http://www.indymedia.nl/
   5. http://www.indymedia.nl/2002/04/3281.shtml
   6. http://www.aseed.net/
   7. http://www.eff.org//Activism/activismtraining.html
_______________________________________________
imc-nl mailing list
[email protected]
Voor subscriben en unsubscriben:
http://mail.indymedia.nl/mailman/listinfo/imc-nl
--- End Message ---