[Nettime-nl] Het NOS Journaal en de ontkening van de Armeense Genocide

[Tjebbe van Tijen via Chello <t.tijen@chello.nl>]

"... een kwestie waar de meeste kiezers nog nooit van hadden gehoord"

Dat wordt gezegd in het inleidende zinnetje van het 8 uur avond NOS  
Journaal van donderdag 5 oktober...

... en wat dandie kwestie?

 "De Armeense Kwestie"

Nee niet de Armeense genocide, niet de Armeense volkerenmoord... maar  
De Armeense Kwestie
is datgene wat volgens dit uitgebreide NOS Journaal bericht de Turkse  
kiezer beinvloed.

Het was een journaal-onderdeel dat bestond uit "hoor" zonder  
"wederhoor", ongehoord zou je zeggen.

Voordat Gerri Eickhof zijn eigenlijke reportage begint is de NOS er al  
in geslaagd, om de Armeense Volkerenmoord als een niet echt  
aangetoonde, twijfelachtige  historische gebeurtenis voor het voetlicht  
te plaatsen.

Het is nodig om de uitzending in detail te beschrijven om te begrijpen  
hoe onvoldoende krities en onvoldoende afstandelijk deze journalistieke  
bijdrage aan de publieke meningsvorming was:

Na de inleidende woorden van de nieuwsleester neemt de NOS cameraploeg  
over en laat zien hoe enkele tientallen Turkse jongeren, zoals gezegd   
met stemrecht, manifesteren op de Dam in Amsterdam. Zij protesteren  
tegen het besluit van CDA en PvdA om drie candidaatkamerleden van de  
lijst te schrappen, die weigerden publiekelijk te erkennen dat Turkije  
in 1915 volkerenmoord pleegde tegen de Armeniërs. Een in aanzet kleine  
affaire die zoals vaak door overmatige berichtgeving boven zichzelf  
getilt is.

De Turkse jongeren hebben zich in rood plastic regenjasjes (verwijzing  
naar de PvdA) verpakt en verspreiden 'manifesten' en plakken ook hun  
mond af met tape, om aan te geven dat de vrijheid van meningsuiting in  
gevaar gebracht is. Als er gesproken moet worden gaat trouwens die tape  
er ook vliegensvlug weer af. Wat mij schokte was wat er vrij en blij  
zonder tegenwerk van journalist Eickholt gezegd werd en uitgezonden  
werd. Laat ik volledig citeren aan de hand van een Internet opname van  
het NOS Journaal:

Meisje 1: "Er wordt gewoon wat op je bord gelegd wat eigenlijk helemaal  
niet bewezen is, waarvan ze helemaal niet zeker weten of het wel  
gebeurd is."

Meisje 2: "Het is gewoon geschiedenis en ik vind dat ze naar de  
toekomst moeten kijken - en niet naar de geschiedenis"

Eickholt reageert niet direct op het gezegde en komt direct hierop met  
dit 'commentaar':

"de affaire is in elk geval bij deze studenten bepalend voor het  
stemgedrag", waarmee hij  een uitspraak van meisje 1 inleidt, die zegt  
dan ze niet meer op de PvdA zal stemmen.

Meisje 2 komt in beeld en voegt daar aan toe:

"Ik zal niet meer op die partij gaan stemmen die zeg maar de Armeense  
[het volgende woord wordt half ingeslikt] genocide erkend en dat ze die  
mensen er onterecht hebben uitgekicked ... eh ja dat is het  
eigenlijk.... ik heb geen vertrouwen in die partijen."

Eickholt vervolgt nu: "en dat gevoel lijkt verder te gaan dan dat  
kleine groepje betogers. Hij gaat vervolgens een niet nader genoemde,  
waarschijnlijk Amsterdamse, wijk in (Eikhoilt duidt dit  als: "in de  
wijken waar het dagelijks leven zijn gewone gang gaat"). Hier wordt de  
manipulatieve methode van vragen naar de mening van de vrouw of man op  
de straat gevolgd. Aan 'hoevelen' en 'welke' vragen Eickholt gesteld  
heeft wordt niet duidelijk gemaakt. Drie mannen, waarvan twee  
winkeliers komen aan het woord en bevestigen (natuurlijk) het door de  
journalist ingezette thema: zij zullen of helemaal niet stemmen, of  
niet op de PvdA.

Deze tedensieuse reportage eindigt met het groepje studenten - waarvan  
we nu vernemen dat het om leden van een Turkse studentenvereniging gaat  
- die optrekken naar het grachtenkantoor van de Partij van de Arbeid in  
Amsterdam waar het kamerlid Timmermans op de stoep een manifest  
aangeboden krijgt. In de uitzending was Timmermans enkel te horen met  
deze strofe: "dat we het nu niet met elkaar eens zijn moeten we toch  
van elkaar kunnen respecteren, of niet?"

De met naam ondertitelde Turkse student (Zeki Özköy) die in beeld komt  
lijkt nu in het zicht van een autoriteit meer gemodereerde taal te  
spreken: "dat lijkt me van wel, ik denk gewoon dat we elkaar moeten  
respecteren als wij onze meningen uiten gebaseerd op feiten of  
dergelijke argumenten". Wat hij hier nu mee bedoeld blijft absoluut  
onduidelijk.

Dit journaal onderdeel sluit vervolgens af met het beeld van een Turks  
meisje met afgeplakte mond en de mededeling van de neiwusleester dat  
een enquete over Turks stemgedrag aantoont dat deze "kwestie" toch  
weinig invloed op het kiesgedrag zal hebben. Het latere journaal die  
avond knipt het lange item terug tot enkele seconden. Ander, beter  
nieuws? Inzicht in het eigen journalistieke falen? Protesttelefoontjes?  
Het blijft raden... ook in een democratiksch land als het onze...

Wie ooit de moeite heeft genomen zich in wat de NOS noemt "De Armeense  
Kwestie" te  verdiepen weet dat er bijna een eeuw lang al voldoende  
feiten bekend zijn om de ontkenning van de verdrijving en  
massavernietiging van Armeniërs als bewezen historisch feit te  
aanvaarden. De universiteit waaraan deze studenten studeren herbergt  
meters boekenplanken met studies en bronnenmateriaal die dat  
overtuigend aantonen. Die universiteit heeft zelfs personeel in dienst  
die het fenomeen van de ontkenners (negationisme) van dit soort bekende  
historische misdrijven bestudeerd ( het Centrum voor Holocaust- en  
Genocidestudies van het NIOD en de Universiteit van Amsterdam).

Nergens in deze reportage wordt die kennis gebruikt, en het is niet  
voor het eerst dat de Armeense volkerenmoord in het NOS Journaal aan de  
orde komt. Als het om "De Armeense Kwestie" gaat lijkt de NOS, die  
ander toch graag geaccepteerde maatschappelijke waarden representeert,  
revisionistische historische standpunten niet te mijden. Ligt het aan  
de onvoldoende historische kennis van de journalisten,  zoals bij de  
Volkskrant die in juni dit jaar nog een opinie-pagina artikel van een  
Amerikaanse ontkenner van de Armeense volkerenmoord Justin McCarthy  
publiceerde, of ziet het NOS journaal zich als het medium die dat wat  
leeft onder de Nederlandse bevolking ook weer wil geven? In dit geval  
wel, zou je zeggen, in andere gevallen niet! Denk eens in dat het  
protest het royement van partij politici die de Holocaust in twijfel  
meenden te moeten trekken betrof.

Waarom is er niet een soortgelijke publieke moraal als die van de  
massamoord op Joden als het gaat om een geweldadig deel van de Armeense  
geschiedenis? Ligt het aan de kleine en niet effectief publicitair  
opererende Armeense gemeenschap in Nederland? Denk aan Frankrijk waar  
het tegenovergestelde het geval is en president Chirac kortgeleden  
Turkije opriep in het reine met dit deel van haar geschiedenis te  
komen. De Nederlandse nieuwsmedia bieden - bij gelegenheid - een beetje  
ruimte aan historici en andere specialisten om uit te leggen wat er  
gebeurd is en hoe het komt dat er zulke afwijkende interpretaties van  
dit stuk geschiedenis bestaan (Eic Zürcher, Ton Zwaan en Jos Weitenberg  
zijn aan het woord geweest, de VPRO's Andere Tijden wijdde een  
uitzending aan de zaak.
Maar hun gefundeerde opinie blijkt onvoldoende overgekomen te zijn bij  
het eigen journalisten corps.

Iedere keer weer krijgen we uitglijders zoals deze NOS reportage van  
Geri Eickholt met de Turkse studenten die als symbool hun mond  
afgeplakt hebben, terwijl het evident is dat de tape eigenlijk op hun  
ogen zit en ze met hun mond onzin spreken.

Dit wil niet zeggen dat in het reine komen met de eigen geschiedenis  
een gemakkelijke zaak is. In Nederland hebben we pas in 1996 met een  
dramaserie  "In naam der Koningin" over de koloniale Atjeh oorlogen van  
1873 tot 1910, een stapje gezet in de richting van een inzicht in de  
eigen bloedige koloniale geschiedenis. Kortgeleden werd deze serie  
nogmaals door de NCRV herhaald. Zo zond ook het televisieprogramma Eén  
Vandaag op 23 september een programma uit waarin de schrijver Ewald  
Vanvught in archieven ontdekte foto's van een massaslachting in Bali  
door de Nederlanders in 1906 laat zien. Het weblog dat bij deze  
uitzending hoort heeft deze ontboezeming van Octavio Luhulima -  
waarschijnlijk van Ambonese afkomst - over "ons Nederlanders":

"HOLLAND is en blijft een SCHURKENSTAAT" ! Helaas heeft Holland nog  
stééds niéts geleerd van hun smerig verleden en proberen ze dit te  
verbergen voor hun 3e en komende generatie !"
http://www.tweevandaag.nl/index.php? 
module=PX_Story&func=view&cid=2&sid=31116#

De hand in eigen boezem steken heet dat, en vooral dat zal - als er al  
een 'Nederlandse Natie' is - ons sieren en ons als deelgenoten van een  
multi-culturele samenleving de benodigde overtuigingskracht geven om  
mensen die massamoorden willen ontkennen of verdoezelen terecht te  
wijzen... Het monument ter nagedachtenis van de slavernij staat in een  
uithoek van het Oosterpark en het monument voor de herinnering aan de  
Armeense Genocide in Assen is pas na veel tegenstrubbelingen geplaatst.

Tjebbe van Tijen

Imaginary Museum Projects
dramatizing historical information
http://imaginarymuseum.org
______________________________________________________
* Verspreid via nettime-nl. Commercieel gebruik niet
* toegestaan zonder toestemming. <nettime-nl> is een
* open en ongemodereerde mailinglist over net-kritiek.
* Meer info, archief & anderstalige edities:
* http://www.nettime.org/.
* Contact: Menno Grootveld (rabotnik@xs4all.nl).