[Nettime-nl] war of the world als mythe

[adapter film <ruud@adapterfilm.nl>]

Ik ben persoonlijk zeer geinteresseerd in mythes , urban of  
klassiek.  Het levert soms prachtige verhalen op, soms ook wat  
onfrisse die we helaas tegenkomen rond oorlogen. In een post van het  
nimk laatst, over een radioworkshop kwam ik deze tegen:


âââ..Deze twee zaken werden door Orson Welles in 1938 zeer goed  
begrepen toen hij zijn programma 'War of the Worlds' door de ether  
zond. De paniek die

daarna ontstond is nog immer een case voor wie massacommunicatie en

massapsychologie bestudeert.


Mythes zijn levensbestendig omdat het in de eerste plaats gaat om  
goede verhalen. Daarin schuilt een belangrijke kracht tot geloven.  
Neem nu de reputatie van de radiouitzending War of the Worlds in  
1938. Is het opmerkelijk dat deze mythe al zolang stand houdt?  
Wellicht komt dat door het mooie verhaal eromheen. Duizenden mensen  
vluchten door de uitzending in paniek de straat op. Files van  
vluchtende automobilisten. Zo kennen we het effect van de uitzending.
Maar wat gebeurde er in werkelijkheid?
De uitzending bracht nauwelijks mensen op de been, laat staan buiten  
zinnen. Rapporten van locale politieafdelingen hebben geen meldingen  
van massabewegingen. Er is hoogstens sprake geweest van  
nieuwsgierigheid van luisteraars bij Grovers Mill, Trenton and  
Cranbury, locaties die in het verhaal worden bezocht door martians.  
Er was daar eerder sprake van een feeststemming dan van paniek.
Er was nauwelijks reden voor paniek. Ik heb de radiouitzending eens  
gekocht in een omroepmuseum in Chigaco. Je hoort in een theatrale  
opzet (er werd uitgezonden vanuit het Mercury Theatre) Orson Welles  
aan het begin, na 39 minuten en op het einde zeggen dat het een  
âplayâ is.  Welles was bovendien bij de luisteraars al een bekende  
stem als acteur. Hij switcht van heden naar verleden, comprimeert het  
verhaal van maanden in minuten (âfor two days I wonder in a vague  
notherly     directionâ).
Waar begon de mythe van Wellesâ War of the Worlds? De kranten waren  
in die tijd al druk op zoek naar nieuws. Vonden ze die niet, dan  
maakten ze dat zelf. In de Associated Press bijvoorbeeld werd gerept  
van âweeping, hysterical womenâ en âpeople gathering in groups  
and prayingâ. Ons beeld van dit gebeuren is klakkeloos overgenomen  
van deze krantenberichten. De doelbewuste gecreÃerde hype heeft zijn  
uitwerking tot op heden.
Deze mythe houdt het beeld in stand dat mensen in de eerste helft van  
de 20e eeuw media-analfabeet waren. In werkelijkheid konden zij een  
fake-documentaire als War of the Worlds goed lezen. Het zegt wellicht  
ook iets over onze huidige staat, over de onnozelheid om onze  
geschiedenis goed te lezen.

Ruud Bakker




ï




Laan van Engelswier 13  3551 XW  Utrecht
030 2443844  06 49688132 www.adapterfilm.nl





______________________________________________________
* Verspreid via nettime-nl. Commercieel gebruik niet
* toegestaan zonder toestemming. <nettime-nl> is een
* open en ongemodereerde mailinglist over net-kritiek.
* Meer info, archief & anderstalige edities:
* http://www.nettime.org/.
* Contact: Menno Grootveld (rabotnik@xs4all.nl).