[Nettime-nl] Musea zonder H van Historisch: toeristische trekpleisters op het zere verleden

[Tjebbe van Tijen via Chello <t.tijen@chello.nl>]

Musea zonder H van Historisch: toeristische trekpleisters op het zere verleden

December 24, 2010 door Tjebbe van Tijen

Een van meerdere links voorziene versie van dit bericht is te vinden op:

http://limpingmessenger.wordpress.com/2010/12/24/musea-zonder-h-van-historisch/

[screen shot van krantenkop van het Parool]

Kop van Het Parool vandaag: “Amsterdam Museum, zonder Historisch.”

Dat beweer ik nu al weer geruime tijd: “die ‘H’ in de naam van het ‘Amsterdams Historisch Museum’ is een letter en een woord teveel. Een museum dat niet langer in staat is het verleden steeds weer kritisch te hereiken (*), mag zich geen ‘Historisch’ Museum noemen, maar verwordt tot een uitstalkast van oude voorwerpen die als enig doel hebben om genoeg pannenkoeken en prentbriefkaarten te verkopen middels de museumkantine en -winkel, om de ‘oudheidkamers’ tussen Kalverstraat en Nieuwe Zijds draaiende te houden.

Vanaf januari wordt het ‘AHM’ dus kortweg ‘AM’ en dat past perfect in de looproute van ‘de toeristische trekpleisters op het zere verleden’, van Anne Frankhuis en Madame Tussaud, tot Rembrandthuis en een ander museum – dat gezien haar tentoonstellingsbeleid van de afgelopen decennia – wellicht ook het recht op die letter ‘H’ dreigt te verliezen, Het Joods Historisch Museum aan het Jonas Daniel Meijerplein (**).  Als we de trekpleisterroute vervolgen en de brug bij de Weesperstraat oversteken en langs het voormalig ouden van dagen huis het Amstelhof lopen is er nog een museum dat de letter ‘H’ al bij haar openingstentoonstelling heeft moeten inleveren: de ‘Ermitage aan de Amstel’, met haar kritiekloos etaleren van de pronkstukken van het door lijfeigenen rijk geworden geslacht van de  Romanovs met vermijding van het historisch verband tussen het autocratisch tsarisme en het daaruit voortgekomen Sovjetbewind. Niet voor niets was zowel Koningin Beatrix als President Dmitry Medvedev bij de opening (met in het gevolg ook nog de toenmalige CEO van de Koninklijke Shell Jeroen van der Veer die de gelegenheid aangreep om een nieuwe deal over olievelden in Siberië aan te kaarten).

Ook het  bijna doodgeboren ‘Nationaal Historisch Museum’ dat zich  vanaf  januari 2011 – eveneens in Amsterdam – schuil gaat houden in een kerk aan de Sint Anthoniesbreestraat dreigt het zonder ‘H’ te moeten stellen, omdat het bij decreet vastgestelde aantal vensters op de nationale geschiedeniscanon, nauwelijks binnen de eerdere genoemde definitie  van het bijvoeglijke naamwoord ‘historisch’  te vatten is: ‘het verleden steeds weer kritisch hereiken’. ‘Nationaal Museum; is korter en dekt ook beter de door voormalig SP kamerlid Jan Marijnissen geformuleerde taakstelling van het bevorderen van een ‘neo-nationaalbewustzijn’ (***).

Duidt dit jongste gebeuren  op een ware trend van onthistorisering van musea, zeker nu er van regeringswege verklaard is dat musea met onvoldoende bezoekersaantallen niet langer op rijkssteun mogen rekenen? Hebben ‘de succesvolle managers’ het niet al lang overgenomen van ‘de studieuze wetenschappers’ in de directiekamers van onze lokale en nationale erfgoedinstellingen? Een tentoonstellingsbeleid gericht op ‘kassakrakers’ ligt in het verschiet, waarbij de ‘de historie’ zeker overleven zal, zij het uit het zicht, in goed verborgen ‘schuilmusea’.
—
(*) …zoals met de éénzijdig royalistische Oranjetentoonstelling van scheidend directrice Pauline Kruseman(nu nog Vicevoorzitter Raad van Toezicht Nationaal Historisch Museum);  ’Theater na Tomaat’ een buitenshuis samengestelde, slordige tentoonstelling, waarbij zelfs het jongste verleden onvoldoende bestudeerd was en onbestaande verbanden als historische feiten gepresenteerd werden (zie een meer feitelijke beschrijving op mijn web site); de viering van “Vier eeuwen vriendschap” tussen Amsterdam en New York met totale verwaarlozing van zowel het weinig succesvolle en ook gewelddadige kortstondige Hollandse bewind aldaar en met een algeheel negeren van de revolutionaire ideeën van de 17e eeuwse Amsterdammer Franciscus van den Enden en zijn utopische visie voor een nieuwe volksplanting op de plek die later New York is gaan heten: “Kort Verhael van Nieuw-Nederlant” (1662). Dit laatste is wel de allergrootste gemiste kans van een museum in jaren, om zo’n hinderlijk ‘zoveel eeuwen’  jubileum niet aan te grijpen om een onderbelicht deel van de geschiedenis onder de aandacht te brengen. [n.b. Wim Klever heeft verschillende teksten van Francsicus van den Enden opnieuw bezorgd en van commentaar voorzien]

(**) …het Joods Historisch Museum ziet het niet als haar taak om de lokaal pijnlijke geschiedenis van de efficiënt georganiseerde deportatie van Joden vanuit Amsterdam pregnant in beeld te brengen (de beruchte Gemeentelijke planningskaart voor het Joodse Ghetto van Amsterdam hangt wonderlijk genoeg verderop in Het Verzetsmuseum). Museumprojecten die jonge generaties Amsterdammers kunnen helpen om een ander inzicht te geven in de geschiedenis van het Jodendom en hun vervolging worden node gemist. Wat steeds ontbreekt bij het vormen van een eigen inzicht is de onaangename geschiedenis van de medewerking – van zowel Nederlandse autoriteiten als vertegenwoordigers van de Amsterdamse Joodse gemeenschap – aan de deportaties. Zo’n  zelfkritische historische benadering is een voorwaarde om een beter debat over het huidige door oppervlakkige argumenten gestuurde anti-semitisme mogelijk te maken.

(***) Jan Marijnissen: “Een volk zonder geschiedenis bestaat niet. Elk volk, ook het Nederlandse volk, heeft dus een geschiedenis. De hedendaagse verwarring over onze morele, culturele en politieke identiteit vindt voor een deel haar verklaring in het ontbreken van historisch besef in brede lagen van de bevolking.”
______________________________________________________
* Verspreid via nettime-nl. Commercieel gebruik niet
* toegestaan zonder toestemming. <nettime-nl> is een
* open en ongemodereerde mailinglist over net-kritiek.
* Meer info, archief & anderstalige edities:
* http://www.nettime.org/.
* Contact: Menno Grootveld (rabotnik@xs4all.nl).