nettime-nl: bilwet: de toekomst van de negativiteit

[Geert Lovink <geert@xs4all.nl>]

Bilwet
De Toekomst van de Negativiteit

"All advice is bad, but good advice is fatal." Oscar Wilde

De toekomst is totaal voorspelbaar geworden; een draaiboek dat van A tot Z
wordt afgewerkt. Het Plan heeft uiteindelijk toch gezegevierd. Er bestaan
alleen nog afwijkingen, correcties die nog niet zijn uitgevoerd. Alle 
argumenten zijn voor het volgen van de voorgeschreven route. Wel zijn er
altijd meerdere scenario's tegelijkertijd, die elkaar deels overlappen, 
deels uitsluiten. Maar een ding hebben ze met elkaar gemeen: ze zijn
allemaal waar. Wordt het een ecologische catastrofe of een atoombom? U
vraagt, wij draaien. Wordt het een humanitaire ramp danwel een militaire
nederlaag. Aan U de keus. Wordt het abstract of figuratief? Het is maar
hoe de wind draait. Wordt het Brazilie of China? Alle opties zijn
doorgerekend. De juiste specialisten zijn aangetrokken en hun rapporten
liggen te wachten op implementatie. Het blikveld is vernauwd tot het ene
perspectief, waar je ook heenkijkt. Er bestaan alleen nog mogelijkheden,
geen verrassingen. Herleest Musil. Zelfs de grootste problemen (AIDS in
Afrika, Ben Laden in Afganistan, Milosevic in Belgrado, Clinton in
Washington) zullen nooit meer worden dan openingen naar nieuwe markten.

Alle fenomenen hebben al bij verschijning de structuur van het model in
zich. Aan ons rest de flauwe opgave de achterliggende programmatuur te
ontrafelen. Het aantal programma's is zeer beperkt. De hermeneutische en
semiotische lezing van de wereld trekt een rookgordijn op, dat ons met
zijn rijkdom aan vormen, wendingen en dieptesuggesties telkens vermag te
betoveren, maar helaas, de facto ligt het allemaal iets eenvoudiger. Ook
de differentieleer is niet meer dan een doekje voor het bloeden in de
"abimes superficiels." De ondragelijke (en onweerstaanbare) eenvoud is
niet echt meer te onderscheiden van de banaliteit, en dat doet menig
publiek intellectueel vluchten in de safe haven van de interpretatie. Een
in oorsprong kritische praktijk als cultural studies is door dit
mechanisme weggegleden in een veilige, nietszeggende schets van de
beeldcultuur. 'Visual culture' is verworden tot een beroep met
mogelijkheden. Zo werkt het modelmatige denken: als je doorhebt, kun je
het overal op toepassen.

Deze suprahistorie vinden we terug wanneer we onze blik richten op
sub-humaan nivo. Het drama van de micro-politiek: de pensioensregeling is
al op je 21ste vastgelegd. Probeer daar maar eens onderuit te komen. Een
beetje heli-skieen is dan niet genoeg. Een totale burnout op je 26ste
lijkt te kunnen helpen, maar blijkt achteraf je sabbatical year te zijn
geweest. RSI op je veertiende? Net zo makkelijk. Wat is de toekomst anders
dan het afbetalen van je hypotheken en de levensverzekering? De geheime
kollektieve hang naar beurscrach cq. wereldoorlog blijft een laatste,
authentieke uiting van het verlangen om schoon schip te maken, om een
avontuur te doorstaan en daarna weer overnieuw te kunnen beginnen. De
hippies leverden hier het model. In deze casus was en is er geen spake van
vastlopen, verloren idealen of cynisme op middelbare leeftijd - dat zou
het model van de zondeval zijn geweest. De Damslapers van voorheen zijn de
crisis managers van vandaag, die hele volkeren tegelijk door hun dip heen
loodsen. Hier wordt gewerkt volgens het dynamische model, dat weerstanden
gebruikt om vooruit te komen door planmatig te improviseren. In dit model
moet het mislopen om een succes te worden. Dit in onderscheid met het
dwangmatig positivisme dat driekwart van de wereld moet ontkennen om het
goede humeur te behouden. De hippiegedachte is blij met iedere tegenstand
en ontleent daar zijn energie aan.

De negativiteit wijst ieder model af, zoveel moge duidelijk zijn. Maar is
de afwijzing, hoe elegant of bruut dan ook, niet zelf toch ook weer een
model? De negativiteit onderscheidt zich ten strengste van het
deconstructivisme. De dekonstruktie is een installatie-CD-ROM die het
altijd doet. Alleen is het anticipatievermogen van deze software nihil. Er
moet eerst iets zijn opgebouwd voordat je het uit elkaar kunt halen,
vandaar de gerichtheid op vroeger. Het leuke van het model blijft echter
toch het jeudig elan, te denken dat de toekomst te voorspellen is. Dat is
het spel wat Soros speelt. Zijn theorie van de reflexiviteit is
gegrondvest op een stevige ondergrond van Europeesche negativiteit.
Daardoor kan hij "ahead of the wave" blijven, terwijl legers van
beursanalisten verstrikt raken in hun eigen verkooppraat, waarvan ze de
onzin nooit in kunnen zien, omdat het geloof in hun praatjes nu juist het
product is wat ze verkopen. En de niet-monetaire negativiteit, waar is
die? Wie kan er genieten van de zekerheid van de ondergang, en daar beter
van worden? Wat een raadsel! Een ding staat vast: er zal altijd genoeg
zijn dat gesloopt kan worden. "Zolang er dood is, is er hoop." De toekomst
van het denken, de ontwikkeling der uitingsvormen, de planetaire
architectuur, dat zijn allemaal projecten van anderen. Negativiteit is een
experimentele instelling, een oefening in de onthouding, nu en dan gevolgd
door een korte serie uitbarstingen, met daarna een lange periode waarin ze
zich verschuilt in de normaliteit. Optimisme kan in somberheid ten onder
gaan. Negativiteit daarentegen kan onmogelijk door vrolijkheid worden
geneutraliseerd. Het is zelf een vorm van vrolijkheid. De punk zou
schreeuwen: er is geen toekomst voor de negativiteit. De
marketeningsafdeling van negative.com (TM) zou eigenlijk met de handen in
het haar moeten zitten, maar dat is niet het geval. De negativiteit blijft
het generatie op generatie onverwacht goed doen, ook al ontkent het zijn
eigen toekomst.


--
* Verspreid via nettime-nl. Commercieel gebruik niet toegestaan zonder
* toestemming. <nettime-nl> is een gesloten en gemodereerde mailinglist
* over net-kritiek. Meer info: list@dds.nl met 'info nettime-nl' in de
* tekst v/d email. Archief: http://www.factory.org/nettime-nl. Contact:
* nettime-nl-owner@dds.nl. Int. editie: http://www.desk.nl/~nettime.