[Nettime-nl] De Pers: Weet iemand nog wat een vulpen is?

[Patrice Riemens <patrice@xs4all.nl>]

De Pers, Vrijdag 10 februari 2012
http://m.depers.nl/binnenland/629574/Weet-iemand-nog-wat-een-vulpen-is.html

Technologisch Opportunisme viert hoogtij in Nederland

We gaan soms een stapje te hard in de digitale revolutie in Nederland. 
âHet inloggen is mislukt. Heeft u pen en papier bij de hand?â

Het is 2012. We kunnen met een astronaut chatten, gratis haarscherpe 
videogesprekken voeren met de andere kant van de wereld, met ÃÃn tweet 
duizenden mensen bereiken en Scrabble op onze telefoons spelen.

Maar we kunnen niet alles. Nog lang niet. Neerlands 
basisschool-scholieren tegelijkertijd een toets laten maken op het 
internet bijvoorbeeld. Deze week begaf de website van het Cito het toen 
duizenden leerlingen tegelijkertijd probeerden in te loggen. Door de 
storing belden zoveel scholen boos naar het instituut dat daar ook de 
telefooncentrale plat kwam te liggen.

Men kan in zoân geval de hand over het hart strijken. Dit soort dingen 
kan gebeuren, toch? Maar blijkbaar heeft het Cito niet zo veel geleerd 
van de toetsperiode van vorig jaar. Toen bezweken de servers van de 
website ook op het moment dat een groot aantal leerlingen de toets tot 
een succesvol einde probeerde te brengen. Vervelend, want de toets 
brengt sowieso al de nodige stress met zich mee voor de leerlingen â en 
voor de ouders die over hun schouder meekijken. Wordt het vmbo of havo? 
Of toch vwo?

De toekomst van Thijmen of Sterre hangt voor een belangrijk deel af van 
het al dan niet succesvol volbrengen van de Citotoets. Dan moet gewoon 
alles het doen.

Ook ING kreeg deze week de nodige kritiek voor de kiezen toen bleek dat 
particuliere en zakelijke internetbankiers niet meer bij hun 
spaarrekening konden. De woordvoerder legde het glashelder uit; het zou 
om âeen netwerkprobleemâ gaan.

Leuk geprobeerd. De bank was de laatste die zich technische problemen 
kon veroorloven na alle problemen van twee weken geleden. Dagen lang kon 
geen enkele klant via de digitale weg bij zijn geld. Mobiel bankieren, 
internetbankieren en iDEAL; alle onbereikbaar. De storing had 
âverschillende oorzakenâ. Daar sta je dan, met je iPhone en zonder 
acceptgiroâs.

ING en Cito zijn de twee meest recente voorbeelden. Maar er is meer, 
ontzettend veel meer. De afgelopen jaren waren er wel meer bedrijven en 
instellingen die hun digitale capaciteiten schromelijk overschatten. Van 
het enorme fiasco met de beveiligingscertificaten van DigiNotar tot het 
mislukken van het Elektronisch PatiÃnten Dossier. Van problemen met het 
overheidsprogramma DigiD tot het kraken van de ov-chipkaart. Van 
dubieuze stemcomputers tot het hacken van datingsites, spelcomputers en 
andere databases. En dat is nog lang niet alles.

Kan het digitaal, dan moet het digitaal: stemmen, bankieren, bellen, 
eten bestellen, aangifte doen, flirten en winkelen. Maar als je alle 
problemen eens op een rijtje zet, kun je niet anders concluderen dan dat 
veel bedrijven, instellingen en overheden te opportunistisch bezig zijn. 
We willen van alles, maar we kunnen het simpelweg nog niet altijd.

Utopisme

Albert Boonstra, hoogleraar informatiemanagement aan de 
Rijksuniversiteit Groningen, noemt verschillende oorzaken voor het 
geklungel en de mislukkingen. âVoor een deel zijn het uitsluitend 
technische oorzaken. Bijvoorbeeld bij ING en Cito krijg je de indruk dat 
de mensen die verantwoordelijk zijn voor de techniek, de zaken 
onvoldoende in de vingers hebbenâ. Maar het grootste probleem ligt bij 
de bedrijven die in ÃÃn keer alles digitaal willen doen.

âTechnologisch utopisme is een groot gevaar. Bij een nieuwe technologie 
ontstaat er vaak een hype waarbij bedrijven en managers denken dat ze 
van alles snel moeten invoeren. Het gevaar is dat er alleen getest wordt 
op kleine schaal. Als dat werkt wordt het direct organisatiebreed 
ingevoerd. Vaak komen er dan allemaal onverwachte problemen.â

Hollen

De grootste gedupeerden zijn meestal niet de bedrijven zelf, maar de 
mensen. Zij kunnen hun toets niet maken, komen niet bij hun geld, raken 
gegevens kwijt of â erger nog â hun data blijken plotseling op straat te 
liggen. En natuurlijk wil er nog wel eens een computer uit het raam 
vliegen als het weer eens niet lukt om in te loggen op de website van de 
Belastingdienst.

âHet risicobesef is volledig afwezigâ, zegt IT-journalist Brenno de 
Winter, die meerdere malen de ov-chipkaart kraakte. âEr is sprake van 
techno-optimisme in dit land. We moeten niet te hard hollen. ING had 
gewoon moeten zeggen: we trekken die hele applicatie een tijdje terug 
totdat er een stabielere omgeving is.â

We doen het niet, maar het zou verstandig zijn om nog een stapeltje 
acceptgiroâs te bewaren, altijd pen en papier mee te nemen naar school 
en â in plaats van een profiel aan te maken op een dubieuze datingsite â 
toch nog maar eens een ouderwetse contactadvertentie in de krant te 
zetten.

De digitale revolutie mag gerust wat minder revolutionair. âJe moet 
kijken wat er mis kan gaan en hoe je die problemen kunt ondervangen,â 
zegt De Winter. âCito had geen probleem hoeven te zijn als je ook nog 
een papieren versie van de toets ernaast had gehad. Dat doe je dan twee 
of drie jaar allebei, en daarna ga je over naar een volledig digitale 
toets. We moeten af van die alles-of-niets-mentaliteit.â

Dus haal die oude blauwe Postbankmap maar weer van zolder, slijp je 
potloden, haal die vulpen uit het doosje en oefen je blokschrift; een 
stapje terug om er twee vooruit te kunnen zetten.

Naschrift: Tiz natuurlijk ook, en met name, een kwestie van geld: door 
technologisch over-optimisme bevangen partijen denken forse 
bezuinigingen te kunnen boeken, terwijl de techno-evangelisten flink 
eraan denken te gaan verdienen, en dat meestal terecht...

______________________________________________________
* Verspreid via nettime-nl. Commercieel gebruik niet
* toegestaan zonder toestemming. <nettime-nl> is een
* open en ongemodereerde mailinglist over net-kritiek.
* Meer info, archief & anderstalige edities:
* http://www.nettime.org/.
* Contact: Menno Grootveld (rabotnik@xs4all.nl).